No way to delay

 

 

 

 

Onlangs bracht de Britse band The Specials een reeks historische covers onder de titel Protest Songs 1924-2012. Wat een geweldig project! En hoe verbluft wist ik me er een versie aan te treffen van Frank Zappa’s ‘Trouble Every Day’.

Dit nummer kwam in mijn leven door de zalige live-elpee Roxy & Elsewhere (1974), waar toetsenheld George Duke – opa vertelde het ooit al – met gilletjes de gitarist in Zappa opzweept tot een grootse solo. Later leerde ik een coverversie kennen, ook live, van het Nederlandse supertrio Sjako! rond Wout Planteijdt. Pas in laatste instantie ontdekte ik het origineel, dat me bovendien vooral deed denken aan The Velvet Underground. Zappa bracht het op zijn debuutelpee Freak Out! (1966). Dat schudde ik slechts presidentieel de hand, blijkt achteraf.

Heden dus een verrassende, stomende rockversie van The Specials. Allereerst ben ik van mijn melk omdat dit gezelschap me uit de jaren zeventig-tachtig bijstaat als ska-band. Wel toonde het zich altijd maatschappelijk betrokken, zoals in ‘Ghost Town’, maar ook in de Livingstone-cover ‘A Message To You, Rudy’ en vooral in een oude Dylan-bewerking ‘Maggie’s Farm’ die duidelijk is toegeschreven naar de IJzeren Dame.

Verrast ben ik toch omdat het Zappa nummer, voor zover ik het beluisterde als niet-instrumentaal, over inactiviteit lijkt te gaan. De ik-figuur kijkt en hoort en ziet slechts. Daarop besluit het refrein gedecideerd:

 

So I'm watchin' and I'm waitin'

Hopin' for the best

Even think I'll go to prayin'

Every time I hear 'em sayin'

That there's no way to delay

That trouble comin' every day

No way to delay

That trouble comin' every day

 

Nu heb ik mezelf er al vaker op betrapt als literatuurmannetje absoluut doof te zijn voor songteksten, maar dan nog: wat heeft dit met een protestlied uitstaande? The Specials leiden me terug naar het origineel van Trouble Every Day’ dat een schokkende ontdekking oplevert: dat Zappa’s liveversie het leeuwendeel van de tekst skipt (rotwoord, maar beter dan ‘censureert’). Een enorme lap, die in het tweede deel van het origineel zit waar vierregelige coupletten plaatsmaken voor ademloos gesneer zonder gefixeerde vorm.

Op het moment dat de woede de overhand neemt, begint op Roxy & Elsewhere echter de gitaarsolo. En na dat lange instrumentale deel wordt het nummer weggedraaid, wat Zappa’s even verwarde als complexe opstandigheid smoort plus de grimmige tempoversnelling aan het slot van het origineel.

Hmmm, de liveversie heet ‘More Trouble Every Day’.

The Specials kiezen voor een middenweg, door een fragment halverwege te schrappen. Aldus neemt hun ‘Trouble Every Day’ expliciet stelling tegen racisme – een strijd die deze band van begin af voert. Anno 2021 verdwijnen zo wel bijtende Zappa-zinnen als:

 

Well you can cool it, you can heat it

'Cause, baby, I don't need it

Take your TV tube and eat it

'N all that phony stuff on sports

'N all those unconfirmed reports

You know I watched that rotten box

Until my head began to hurt

From checkin' out the way

The newsmen say they get the dirt

Before the guys on channel so-and-so

 

Die eenduidigheid vergroot allicht de opstand die The Specials prediken. Is die noodzakelijk? Ik denk van wel, altijd eigenlijk, maar nu zeker. Naast racisme waait het onrechten. Niet te negeren, ook niet in welvarende landen die ‘ongelijkheid’ op de agenda beweren te zetten.

Tussen al die topics domineert voor mij de sluipende vernietiging van onze planeet, maar dat schijnt lastig in muziek te vertolken. Dagelijkse dalles is wellicht voelbaarder, bij de schuldsanering en aan het lichaam, helemaal in contrast met anderen die dankzij slimme, gewettigde bankconstructies aan kapitaalvermeerdering kunnen doen.

Wat dat aangaat hebben The Specials voor hun project in eigen land plots de wind mee, nadat er een voorspelbaar nieuwsfeit de mensheid bereikte: de Pandora Papers. Juist in Engeland werd er profijt getrokken door een politieke prominent, niemand minder dan Tony Blair.

De ex-premier speelt ook een hoofdrol in de kakelverse, fascinerende documentaire Blair & Brown: The New Labour Revolution, over het als ‘Lennon en McCartney van de Britse politiek’ geafficheerde duo, waarin hij de eeuwig lachende babyface blijft die de socialistische ziel verkoopt (zoals in die tijd Kok en Schröder dat zouden doen, die daarna evenzeer zouden overstappen naar het bedrijfsleven). Bij dat proces fungeert boezemvriend Gordon Brown als antipode, de vroegoude eeuwige student-intellectueel, een beetje Michael Zeemanachtig.

In het eerste deel van de reeks tonen de makers zich, namens de geschiedenis, alvast opmerkelijk negatief over Blair. De vroegere Labour-leider Neil Kinnock noemt hem zelfs ‘Bambi’. En altijd weer moet het ongrijpbare begrip ‘verandering’ (change) het fundament leggen voor immoraliteit, waarin bijvoorbeeld een vakbond die opkomt voor zwakkeren een dinosaurus wordt.

Da’s nog eens Trouble Every Day!

Door hun rockversie weven The Specials een gitaarrifje dat me bekend voorkwam. Het bleek gewoon gekopieerd uit het origineel van Freak Out!, waarmee ik nooit echt heb kennisgemaakt. Misschien is het daarom dat het rifje mij krachtiger herinnert aan een stukgedraaid David Bowie-nummer dat in verband is gebracht met The Rolling Stones maar veeleer door deze Zappa kan zijn geïnspireerd: ‘Rebel Rebel’.

Hoe toepasselijk, die titel! (Hopelijk tot zondag in Brussel, bij de eerste grote klimaatmars na corona.)