vrijdag 25 augustus 2017

Recente literatuur?




In het bibliotheekwezen is een term opgedoken met atletische dimensies die Ajax goed had kunnen gebruiken: Sprinters. Het gaat geloof ik om nieuwe titels waarvoor veel belangstelling is en die daarom slechts eenmalig, mogelijk zelfs in ruil voor steek- en zitpenningen, kunnen worden geleend.
Ik ontwaar terzijde van, of misschien wel parallel aan, deze ontwikkeling een spectaculaire toename van zelf aangebrachte stickertjes op  het recent uitgebrachte boek. Ze vermelden het jaar van verschijnen.
In een afgelegen bibliotheekje zag ik het gevolg op termijn. Het grootste deel van de beschikbare titels had op de rug zo’n etiket, vanaf 2010.
Ten eerste legde dat de nadruk op het zogenaamd actuele (‘moet je hebben gelezen om mee te praten over’, de consumententipbijlagetaal) waar bibliotheken, als cultureel geheugen en correctie op de markt, niet direct voor bedoeld zijn. Ten tweede werd voelbaar dat er steeds meer vernietigd moet worden om het aanbod constant te houden.
Doordraaien heet dat, in plaats van doorlopen.
Tegelijk blijkt de bibliotheek op zichzelf een afzetmarkt te zijn geworden voor boekwinkels in nood, die niet exclusief op coffee corners kunnen teren.

Enfin, nog een hele intro voor de aankondiging dat simultaan met dit bericht een essaytje op mijn archiefblog is verschenen over een traag boek dat ik vorig jaar uit de bibliotheek haalde als zijnde splinternieuw. Ik refereerde er onlangs al aan, in een triumviraat van linksbespottende titels door bekeerlingen.
Over dat boek, Kind van de verzorgingsstaat van Rob van Essen, valt wel wat meer te zeggen. Dat heb ik vorig jaar meteen proberen te doen. En nu ik het nalees weet ik er bar weinig aan toe te voegen, dus hupsakee maar.
Wel eindigt mijn essaytje met een vraag. Wie er stomtoevallig een antwoord op weet, mag het altijd onder deze posting geven.
Dankuwel, amen, vogels, bloemen

3 opmerkingen:

  1. Ik was me tot jaren geleden van geen kwaad bewust, maar gaandeweg daagde het me dat 'proficiat' zeggen, zeker bij (Noord-)Nederlanders en stilaan ook meer bij jongere mensen in België consternatie veroorzaakt. Te katholiek? Synchroon taalkundig (zeker ook wat subjectief) blijf ik het krachtiger, klankrijker, actiever vinden dan 'gefeliciteerd' (tenslotte een wat slap voltooid deelwoord). Wie ooit Latijn heeft geleerd, (Roomse!) kerktaal, vaak bij priesters of paters, voelt het nog meer als wens aan (zonder zich daarom te herinneren dat het de 3e p. enk. v. 'proficere'[make voortgang, brenge vooruit] is).

    Dit zal nu erg subjectief overkomen, maar in mijn oren hield het ook altijd iets van een oproep in, een wens die niet alleen iets gelukkigs constateert, maar ook een (opnieuw pedagogisch) 'doe zo voort!' omvat. En ook een lichte waarschuwing: 'loop nu niet naast je schoenen om wat je bereikt hebt', 'er is nog werk'.

    Valt dat diachroon taalkundig te bewijzen? Ik heb er het raden naar. Werkte de regel van Benedictus (6e eeuw) zo krachtig door, dat de zinsnede (hdst. 62/4) 'magis ac magis in Deum proficiat', die op tot priester gewijde monniken slaat ['meer en meer make hij voortgang op weg naar God], ook als (licht geseculariseerd) richtsnoer voor leken begon te fungeren? Het zou mee de afkeer ervan in minder/niet langer katholieke gebieden verklaren.

    Het zijn slechts gissingen, vermoedens, allicht subjectieve connotaties. Zou Patrick Lateur het antwoord niet weten?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Fantastische suggesties! Wel vergroten ze mijn onbegrip, want wanneer ‘proficiat’ een roep om meer is, dan lijkt me die wens protestant (Max Weber, niet de nieuwe voorstopper van Ajax, entte op die drift het ontstaan van het kapitalisme). En wanneer katholieken - conform het vooroordeel van veel wijn en weinig brood - inderdaad beter zijn in het genieten van het moment, dan siert het voltooide ‘gefeliciteerd’ hun toch juist?
      Iemand hier dichtbij zegt nuchter: misschien geven protestanten de voorkeur aan vertalingen. Dan zouden katholieken daar te lui voor zijn.

      Verwijderen
  2. Als ik als kind hoorde dat een woord ‘katholiek’ was, nam ik dat meteen aan, en was dat woord vervolgens taboe. Waaróm iets katholiek zou zijn, werd niet uitgelegd. Bij ‘proficiat’ zal het te maken hebben gehad dat het woord onder de rivieren vaker werd gebruikt dan erboven. Het was kortom een woord met verdachte herkomst. (Kleine kanttekening: ‘While my Guitar Gently Weeps’ staat wel degelijk op een blauwe dubbel-lp van The Beatles, en wel op ‘1967-1970’, de verzamel-lp die in 1973 uitkwam; er was ook een rode, die de jaren 1962-1966 bestreek. Zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/1967-1970)

    BeantwoordenVerwijderen