Niet leuk

Sinds enige weken is de gourmande dermate overtuigd van haar liefde voor de trompet, dat we haar hebben ingeschreven voor zogeheten initiatielessen. Het is hartverwarmend hoe graag ze wil, maar ook wat vreemd. Haar lippen heeft de gourmande nog niet tegen een mondstuk wagen te zetten. Ook is ze erg jong, zeker voor dit instrument dat het moet hebben van de embouchure. Al haar melktanden zijn in volle glorie aanwezig.
Ik mag haar begeleider worden op gitaar, of als het niet anders kan op piano.
Haar ervaring met blaasinstrumenten beperkt zich tot een geelroze plastic saxofoon in het grootouderlijk huis. Als ze erop blaast, zweven er bellen uit de beker. Tegelijk wekt elk ander instrument haar interesse, tot het moment dat we het als optie noemen. Zo krijgt het wagenpark aan mogelijkheden bij haar principieel de status van uitweiding – het specialisme van Multatuli. Die naam noem ik mede, omdat de meneer heel goed wist wat zijn hoofdlijn was.
De vakterm voor uitweiding is parenthese. Ze komt voor in een gedicht van e.e. cummings. Ooit vertaalde Peter Verstegen dit als ‘haakje sluiten’. Dat trof me met terugwerkende kracht. De enige twijfel die de gourmande namelijk nog even openbaarde, richtte zich op de viool. Maar toen was het ook definitief gedaan. Het werd de trompet. Cornet, in de praktijk. Die beslaat al voldoende van haar lengte.
Inmiddels begrijp ik hoe deze passie heeft kunnen ontstaan. De gourmande heeft haar uit het oude lievelingsboek van haar grote zus: Het rode kippetje door Max Velthuijs. Dat bevat een dierenverhaal getiteld ‘Trompet voor olifant’. Als in meer van Velthuijs’ geweldige teksten staat daarin een conflict centraal, dat wordt beslecht door samenwerking en begrip.
Interessant is de verhouding tussen de partijen, hier een trompettist en – uiteraard – een violist. De violist krokodil noemt zich van nature kunstenaar die zonder muziek niet kan leven. De trompettist olifant begint met zijn instrument pas op latere leeftijd wanneer hij door zijn schuchterheid en wanhoop heen ontdekt heeft dat iedereen kunstenaar is.
Krokodil en Olifant hinderen elkaar bij hun repetities, doordat ze buren zijn. Ze verdragen elkaars herrie niet, of beter: worden erdoor gestoord bij de perfectionering van hun eigen kunstje. Het conflict escaleert als de muur tussen hen letterlijk valt. Eerst pakt de krokodil een ‘pneumatische boormachine’, dan bekroont olifant de woede met ambachtelijke slagen met de hamer.


Twee waarheden botsen tegen elkaar, waarna de werkelijkheid verandert. Heden dringt zich de vergelijking met Griekenland en de EU op. De EU wil Griekenland alleen helpen als het haar voorwaarden aanvaardt. Dan zou het land moeten tekenen voor de realiteit dat een groot deel van die hulp naar schuldeisende Noord-Europese banken gaat. Hoe neoliberaal dat scenario ook is, mij doet het denken aan showprocessen onder Stalin. Op zijn beurt tovert Griekenland het middel van het referendum uit de hoge hoed, om het eigen volk te laten beslissen. Dat staat dan weer haaks op de Europese gedachte waarbij landen een deel van hun zelfstandigheid hebben overgeheveld.
Bij het conflict tussen krokodil en olifant, dat resulteert in de val van een muur, is de gourmande ervan overtuigd dat het eenzijdig de schuld is van de violist. En dat is ‘niet leuk’.
Met die interpretatie lijkt ze in te gaan tegen Velthuijs’ opzet. En eventueel zelfs tegen de cultuurgeschiedenis. De muren rond het plaatsje Jericho gingen immers niet plat door strijkers, maar door koperblazers. Zo schijnt het in de Bijbel te staan; mijn bron is echter, vrees ik, Joni Mitchell uit haar middenperiode.
Kiest de gourmande voor de onschuld? De olifant blijkt over de trompet al in zijn jeugd te hebben gedroomd. En hij is een natuurtalent, een autodidact ook, terwijl krokodil veel moet oefenen om in vorm te blijven. De olifant verandert bovendien van uiterlijk en vereenzelvigt zich met het muzikantentype. Hij draagt een t-shirt met het opschrift Love.
Dus, wat gaat het worden? Bloed, zweet of tranen? Miles Davis, Wynton Marsalis of toch maar gewoon Ornette Coleman?