Nu de eerste rook is opgetrokken na de bezetting van het Maagdenhuis (historische fase twee, uiteraard), vraag ik me af hoe het komt hoe dat zoiets niet in België gebeurt. In Nederland is het Amsterdamse initiatief, inclusief Nieuwe Universiteit, slechts een startschot geweest. Aan wat studenten daar waren begonnen haakten docenten hun karretje en vervolgens denderde het door andere universiteitssteden. Het protest heeft zich als het ware gedecentraliseerd. Zelfs de minister van Onderwijs heeft dat erkend. Wat wil je ook, wanneer ‘efficiency’ de enige motor van wetenschappelijke vooruitgang moet zijn.
Waarom blijft het in België dan zo stil? De Vlaamse scholierenkoepel, luidt een vers bericht, kreeg een recordaantal vragen over rechten, wegens de sensatie bij jongeren dat ze nog immer niets te zeggen hebben. En dat zou wegebben bij de aanvang van de volwassenheid?
Deze uiteenlopende assertiviteit zou toch niet het stereotype van karakterverschil tussen Nederland en België bevestigen? Ik was juist zo verheugd over een andere tijding. Steeds wanneer ik het internet bijna uit heb, begin ik namelijk graag, bij wijze van gezond chips eten, aan nieuws dat nogal calorierijk is: van het psychologisch doorzicht.
Een eerbiedwaardige Amerikaanse site meldde dat wetenschappelijk onderzoek enige feilen had geconstateerd aan emotionele intelligentie. Er was een morbide, narcistisch trekje bij losgekomen. Machiavellistisch zelfs. Niet zozeer toebehorend aan empathische mensen, als wel aan manipulators.
Een fijne boodschap, vond ik. Het mag zijn dat een hoog IQ niet onophoudelijk de meest prettige, veeleer evengoed narcistische omgeving heeft geschapen. Dat was in de tijd dat socialisme niet gezellig hoefde te zijn. Toen raakten kennis en specifieke vertolking ervan betwist, en kwam er nadruk op emotionele intelligentie. Tot op heden? Het nieuwe paradigma sloeg wat mij betreft door. Het produceerde net iets te veel personages die bij vacatures vlekkeloos voor de dag kwamen bij het onderdeel ‘echte teamplayer’, zonder schaamte voor ‘creatief’, ‘proactief’ en ‘dynamisch’.
woensdag 29 april 2015
vrijdag 24 april 2015
Zonder papieren alleen maar een mens
De rampen die zich op de Middellandse Zee blijven voltrekken, met vluchtelingen die op bootjes Europa hopen binnen te raken en daarbij eerder de zeebodem zien dan het vasteland, worden op een of andere manier nog steeds gerationaliseerd met niet heel erg smakelijke (BE: ‘problematische’) twijfels over meerwaarde van migranten. Behalve dat nooit iets zeker is, evenmin in ‘de economie’ trouwens, kan de rol van het onverwachte best wat meer in de verf worden gezet.
Zo is dat binnen de grenzen van Europa zelf evengoed gebeurd.
De reputatie van Cadbury is bijvoorbeeld gered door Van Houten. De Engelse firma was eigenlijk voor chocolademelk en raakte aan de grond, tot ze in 1864 naar Hollands inzicht een cacaopers kochten waarmee het poeder van boter te scheiden viel. Geen smaakstoffen meer nodig voor de ‘cocoa essence’! In verpakkingen met de lieflijke landschapjes kon onder de slogan absolutely pure: therefore best de chocolademarkt met succes veroverd worden.
Dit staat in De geest in dit huis is liefderijk van Daniela Hooghiemstra. Zij schildert er het leven van de legendarische onderwijsvernieuwer Kees Boeke, die met zijn ideeën zelfs tot in de Koninklijke familie wist door te dringen, maar net niet helemaal. Het Cadbury-verhaal is in de biografie opgetekend, omdat Boeke getrouwd was met een erfgename van die firma. Het geld dat hieruit vrijkwam, kon Boeke natuurlijk prachtig gebruiken voor zijn idealistische schoolproject in Bilthoven. Maar zo eenvoudig ging dat niet; op geld keek de man neer, net als op paspoorten die voor een universele mens inderdaad wat al te beperkend zijn.
Boeke verkeerde in kringen die hooggestemde projecten van de grond konden krijgen. In Bilthoven woonden wel meer erfgenamen. Ze konden het zich permitteren zich toe te leggen op de geestelijke rijping. Of ze hadden interessante contacten. Bijvoorbeeld met een astroloog die van elk van zijn kippen de horoscoop trok.
Zo is dat binnen de grenzen van Europa zelf evengoed gebeurd.
De reputatie van Cadbury is bijvoorbeeld gered door Van Houten. De Engelse firma was eigenlijk voor chocolademelk en raakte aan de grond, tot ze in 1864 naar Hollands inzicht een cacaopers kochten waarmee het poeder van boter te scheiden viel. Geen smaakstoffen meer nodig voor de ‘cocoa essence’! In verpakkingen met de lieflijke landschapjes kon onder de slogan absolutely pure: therefore best de chocolademarkt met succes veroverd worden.
Dit staat in De geest in dit huis is liefderijk van Daniela Hooghiemstra. Zij schildert er het leven van de legendarische onderwijsvernieuwer Kees Boeke, die met zijn ideeën zelfs tot in de Koninklijke familie wist door te dringen, maar net niet helemaal. Het Cadbury-verhaal is in de biografie opgetekend, omdat Boeke getrouwd was met een erfgename van die firma. Het geld dat hieruit vrijkwam, kon Boeke natuurlijk prachtig gebruiken voor zijn idealistische schoolproject in Bilthoven. Maar zo eenvoudig ging dat niet; op geld keek de man neer, net als op paspoorten die voor een universele mens inderdaad wat al te beperkend zijn.
Boeke verkeerde in kringen die hooggestemde projecten van de grond konden krijgen. In Bilthoven woonden wel meer erfgenamen. Ze konden het zich permitteren zich toe te leggen op de geestelijke rijping. Of ze hadden interessante contacten. Bijvoorbeeld met een astroloog die van elk van zijn kippen de horoscoop trok.
woensdag 15 april 2015
Caramels, bonbons en chocola
Lily Tomlin – volgens Wikipedia zowel actrice, comédienne, schrijfster, als producer – schijnt een antwoord te hebben gevonden op de eeuwige vraag waarom taal bestaat. Taal is een uitvinding van de mens, zegt ze, om de vraag naar klagerij te bevredigen.
Mooie stelling, vind ik. Omdat ze meteen en onvermijdelijk inhoudt dat taal in alle opzichten dialogisch is. Er valt niks ‘kwijt te kunnen’ zonder afvalbak. Klagen blijft onvoltooid zolang niet een of andere ontvanger, desnoods doof of met een half oor, er iets van meekrijgt. (De Klaagmuur is een treurige fopspeen.)
Ik ben ook door Tomlins stelling getroffen omdat muziek deel moet uitmaken van haar idee over taal. Klagen is zagen. Nu ik dit opschrijf, wreken zich mijn jaren in België. Als het tenminste een probleem zou zijn onnavolgbaar te worden voor de Nederlandse markt.
Het werkwoord ‘zagen’ is onder de Moerdijk een nogal ongelukkige kruising tussen ‘zeuren’ en ‘zeiken’. De bezigheid wordt dan ook geregeld als zodanig aangeduid. Dat ik er op een of andere manier muziek in hoor, komt vermoedelijk door een liedje uit mijn jeugd. Het blijkt uit 1972 en heette ‘Parole, parole’. De vertolkers zijn Mina & Alberto Lupo.
Het lijkt me uitgesloten dat ik destijds een idee had wat het betekende. Dat is het grootse van muziek, en het nodigt uit, zeker aan kinderen, om fantasiewoorden voor het mysterie in de plaats te schuiven. Aldus was dit lied extra vatbaar voor een parodie, die nog hetzelfde jaar gestalte zou hebben gekregen.
Mooie stelling, vind ik. Omdat ze meteen en onvermijdelijk inhoudt dat taal in alle opzichten dialogisch is. Er valt niks ‘kwijt te kunnen’ zonder afvalbak. Klagen blijft onvoltooid zolang niet een of andere ontvanger, desnoods doof of met een half oor, er iets van meekrijgt. (De Klaagmuur is een treurige fopspeen.)
Ik ben ook door Tomlins stelling getroffen omdat muziek deel moet uitmaken van haar idee over taal. Klagen is zagen. Nu ik dit opschrijf, wreken zich mijn jaren in België. Als het tenminste een probleem zou zijn onnavolgbaar te worden voor de Nederlandse markt.
Het werkwoord ‘zagen’ is onder de Moerdijk een nogal ongelukkige kruising tussen ‘zeuren’ en ‘zeiken’. De bezigheid wordt dan ook geregeld als zodanig aangeduid. Dat ik er op een of andere manier muziek in hoor, komt vermoedelijk door een liedje uit mijn jeugd. Het blijkt uit 1972 en heette ‘Parole, parole’. De vertolkers zijn Mina & Alberto Lupo.
Het lijkt me uitgesloten dat ik destijds een idee had wat het betekende. Dat is het grootse van muziek, en het nodigt uit, zeker aan kinderen, om fantasiewoorden voor het mysterie in de plaats te schuiven. Aldus was dit lied extra vatbaar voor een parodie, die nog hetzelfde jaar gestalte zou hebben gekregen.
maandag 6 april 2015
Een profetische daad?
Aartsbisschop Léonard herinnerde aan het zilveren jubileum van koning Boudewijns daad die eventjes aftrad om geen abortuswet te hoeven ondertekenen. Nog los van de principes die eromheen speelden, was dit nogal een acrobatie. Ze oogde juridisch gegrondvest, maar zelfs dat was vermoedelijk niet het geval. Omdat ze indruiste tegen de soevereine volkwil, waarvan een vorst grosso modo sinds 1789 de spreekbuis is.
Jaap Kruithof heeft destijds de argumenten op een rijtje gezet (opgelijst, heet dat volgens mij officieel in het Vlaams). Hij kwam tot de conclusie: ‘Nette mensen houden niet van knoeien en ze hebben geen ongelijk’.
Ik vroeg me wel af hoe zo’n daad, die wegens het samenspel met de toenmalige regering nog wat complexer was, tegenwoordig, na 25 jaar dus, zou worden gekenschetst. Mijn gevoel is namelijk dat, na de kredietcrisis en de goochemheidjes van bankiers en hun advocaten, het taalrepertoire op het vlak van institutioneel bedrog wat is bijgesteld.
Léonard noemt het anno 2015 ‘een profetische daad’. Maar dat lijkt me wel een heel erg grote dichterlijke vrijheid. Wat dan wel? Ineens wist ik het. Wat koning Boudewijn, op advies kabinetssecretaris en hoogleraar grondwettelijk recht André Alen, op de mat legde, heet nu gewoon: out of the box-denken.
Misschien is de term zo lachwekkend omdat hij een pleonasme is. Denken ontstaat pas in de afstand tussen een ik en zijn object – het is precies die ruimte die moet worden overbrugd. En in die inspanning raakt men eventjes poreus, is men een soort niemand. Aan de eettafel zou mevrouw Husserl niet voor niets aldus haar kinderen hebben gemaand te zwijgen voor haar man-filosoof in volle actie: ‘Ssst, Es denkt’.
Het lachwekkende aan de dikdoenerij rond out of the box-denken zit er dus in dat het een bijzondere kwaliteit zou zijn, terwijl iedereen het kan en wellicht niet anders doet.
De gourmande heeft al laten zien hoe het in zijn werk gaat. Meer dan vier jaar oud is ze, en ze speelt geregeld schaak met haar zus. Wel kent ze de regels nauwelijks. Dit compenseert ze met een razend knappe intuïtie hoe haar positie is. Meestal beroerd. Dan doet ze haar zetten al voorover buigend. Met haar mouw veegt ze telkens per ongeluk heel wat stukken om, die ze vervolgens terug plaatst op gunstiger ogende plekken op het bord.
Zelfs voor de bekende frustratie niet weg te raken achter je eigen pionnen heeft de gourmande een out-of-the-box-oplossing gevonden: ze slaat met het stuk vol aanvallende intenties eerst haar eigen hinderlijke pion.
Jaap Kruithof heeft destijds de argumenten op een rijtje gezet (opgelijst, heet dat volgens mij officieel in het Vlaams). Hij kwam tot de conclusie: ‘Nette mensen houden niet van knoeien en ze hebben geen ongelijk’.
Ik vroeg me wel af hoe zo’n daad, die wegens het samenspel met de toenmalige regering nog wat complexer was, tegenwoordig, na 25 jaar dus, zou worden gekenschetst. Mijn gevoel is namelijk dat, na de kredietcrisis en de goochemheidjes van bankiers en hun advocaten, het taalrepertoire op het vlak van institutioneel bedrog wat is bijgesteld.
Léonard noemt het anno 2015 ‘een profetische daad’. Maar dat lijkt me wel een heel erg grote dichterlijke vrijheid. Wat dan wel? Ineens wist ik het. Wat koning Boudewijn, op advies kabinetssecretaris en hoogleraar grondwettelijk recht André Alen, op de mat legde, heet nu gewoon: out of the box-denken.
Misschien is de term zo lachwekkend omdat hij een pleonasme is. Denken ontstaat pas in de afstand tussen een ik en zijn object – het is precies die ruimte die moet worden overbrugd. En in die inspanning raakt men eventjes poreus, is men een soort niemand. Aan de eettafel zou mevrouw Husserl niet voor niets aldus haar kinderen hebben gemaand te zwijgen voor haar man-filosoof in volle actie: ‘Ssst, Es denkt’.
Het lachwekkende aan de dikdoenerij rond out of the box-denken zit er dus in dat het een bijzondere kwaliteit zou zijn, terwijl iedereen het kan en wellicht niet anders doet.
De gourmande heeft al laten zien hoe het in zijn werk gaat. Meer dan vier jaar oud is ze, en ze speelt geregeld schaak met haar zus. Wel kent ze de regels nauwelijks. Dit compenseert ze met een razend knappe intuïtie hoe haar positie is. Meestal beroerd. Dan doet ze haar zetten al voorover buigend. Met haar mouw veegt ze telkens per ongeluk heel wat stukken om, die ze vervolgens terug plaatst op gunstiger ogende plekken op het bord.
Zelfs voor de bekende frustratie niet weg te raken achter je eigen pionnen heeft de gourmande een out-of-the-box-oplossing gevonden: ze slaat met het stuk vol aanvallende intenties eerst haar eigen hinderlijke pion.
vrijdag 3 april 2015
Meer Stevaert?
Goed, vogels en bloemen, komt er ergens nog een punt achter? Wat hebben we sinds Witte Donderdag?
1. Aankondiging van een drama.
2. Verslaggeving met pauken van een drama.
3. Ontknoping van een drama.
4. Instantane pogingen tot zelfreflectie over verslaggeving van dat drama
5. Metabeschouwing over pogingen tot zelfreflectie over verslaggeving van dat drama
Vijf bedrijven nu, op Goede Vrijdag. Verder?
Deze uitspraak, voor het terugwerkendekrachtgevoel: ‘Je moet altijd te vroeg weggaan, want anders vertrek je te laat. Omdat je nooit op het moment zelf beseft dat je tijd op is.’ Dit is een beetje in de sfeer van Johan Cruyff, wiens initialen natuurlijk uitstekend dienst doen.
De soundtrack lag min of meer vast. ‘Mache dich, mein Herze, rein.’ Dat komt handig uit, wegens oprecht uitgestoten, zij nogal vies geraakte woorden, waarvan ‘riool’ het meest courante is.
Dit soort overledenen krijgen een rouwregister. Een boek om in te wonen?
Voor de componist zelve is een rituele ruimte ingericht. In het brave Bachmuseum in Leipzig, een uit de kluiten gewassen lifestylehuis, vond ik het meest bijzonder een relict van Anna Magdalena. Dat was een koorzangeres, tevens de vrouw van de componist, die de kopieën van zijn manuscripten schreef. Op de plek waar Johann Sebastian en zij vermoedelijk zijn begraven, zijn wat dingetjes gevonden. Waaronder een vingerhoedje.
De originele manuscripten waren dan weer gering in aantal, omdat inktvraat hen kent. Van de overgebleven vellen vielen me krabbeltjes in de onderhoek op. Dat bleken blijken van ongeduld. Dan had JS zo geïnspireerd en snel geschreven dat de inkt nog niet droog was voor de achterzijde – en wilde hij zijn ideetjes niet verliezen.
‘Het gebaar wordt gemaakt ook als het niet is gemaakt / en is zelfs gedacht een gewelddaad’
Naschriftje
En zelfs naar aanleiding van een voormalig horecaman verflauwt op sociale media niet het verwijt dat het steevast de ander is die ‘toogpraat’ uitslaat, laat staan dat zich het tragische misverstand eens gedeisd weet te houden.
1. Aankondiging van een drama.
2. Verslaggeving met pauken van een drama.
3. Ontknoping van een drama.
4. Instantane pogingen tot zelfreflectie over verslaggeving van dat drama
5. Metabeschouwing over pogingen tot zelfreflectie over verslaggeving van dat drama
Vijf bedrijven nu, op Goede Vrijdag. Verder?
Deze uitspraak, voor het terugwerkendekrachtgevoel: ‘Je moet altijd te vroeg weggaan, want anders vertrek je te laat. Omdat je nooit op het moment zelf beseft dat je tijd op is.’ Dit is een beetje in de sfeer van Johan Cruyff, wiens initialen natuurlijk uitstekend dienst doen.
De soundtrack lag min of meer vast. ‘Mache dich, mein Herze, rein.’ Dat komt handig uit, wegens oprecht uitgestoten, zij nogal vies geraakte woorden, waarvan ‘riool’ het meest courante is.
Dit soort overledenen krijgen een rouwregister. Een boek om in te wonen?
Voor de componist zelve is een rituele ruimte ingericht. In het brave Bachmuseum in Leipzig, een uit de kluiten gewassen lifestylehuis, vond ik het meest bijzonder een relict van Anna Magdalena. Dat was een koorzangeres, tevens de vrouw van de componist, die de kopieën van zijn manuscripten schreef. Op de plek waar Johann Sebastian en zij vermoedelijk zijn begraven, zijn wat dingetjes gevonden. Waaronder een vingerhoedje.
De originele manuscripten waren dan weer gering in aantal, omdat inktvraat hen kent. Van de overgebleven vellen vielen me krabbeltjes in de onderhoek op. Dat bleken blijken van ongeduld. Dan had JS zo geïnspireerd en snel geschreven dat de inkt nog niet droog was voor de achterzijde – en wilde hij zijn ideetjes niet verliezen.
‘Het gebaar wordt gemaakt ook als het niet is gemaakt / en is zelfs gedacht een gewelddaad’
Naschriftje
En zelfs naar aanleiding van een voormalig horecaman verflauwt op sociale media niet het verwijt dat het steevast de ander is die ‘toogpraat’ uitslaat, laat staan dat zich het tragische misverstand eens gedeisd weet te houden.
Abonneren op:
Posts (Atom)
