In de Zomergasten-aflevering met longarts Wanda
de Kanter trof me het Cruijff-fragment uit 1973. Uiteraard was in Fietsland
Nederland de buitenlandse trainer Stefan Kovács de enige die
per tweewieler op Ajax’ trainingscomplex arriveerde. Maar dat bedoel ik niet.
Ik vond het speciaal
dat de maker van deze documentaire Nummer
14 (geproduceerd door Cruijfs schoonvader) dezelfde was als de auteur van het boek De Ajaxieden, twee jaar voordien aan
de wereld geopenbaard. Onlangs las ik het toevallig en was verbijsterd dat
Cruijff er ronduit ‘niet bijzonder intelligent’ heet, Barry Hulshoff ‘een
intelligent gevoelsmens’ volgens wie coach Rinus Michels ‘erg intelligent’ is zij
het ‘met twee gezichten’, terwijl Piet
Keizer volgens de auteur gewoon ‘intelligent’ is.
Het zullen de
jaren zeventig wel weer zijn.
Cruijffs uitleg
in het fragment was even openhartig als bochtig (ik kan er helaas geen
voorbeelden van geven omdat de VPRO-robot
me meedeelt dat het programma ‘niet bekeken mag worden vanuit jouw locatie’).
In die combinatie van eigenschappen heeft hij school gemaakt, niet meteen, maar
bij de Generatie Z, voor
wie er altijd internet en mobiele telefoons geweest zijn.
Ik besefte dit
vandaag eens te meer na de verklaring
van Vlaams klimaatboegbeeld Kyra Gantois, waarin ze uitlegt waarom ze
weggaat, of is gebonjourd, uit de kerngroep van Youth for Climate. Net zoals bij Cruijff zou bij haar de
schoolmeester in mij zinnen willen voorzien van interpunctie. Haar slaloms met bijvoorbeeld
het voegwoord ‘maar’ gaan mijn leeslenigheid te boven.
Bij één zin wist
ik domweg niet of er een tikfout stond, spreektaal werd gebezigd of dat de
harde schijf in mijn hoofd een update verdient:
‘Ik hoopte dat ik dit verhaal nooit ging moeten doen, maar er is een punt
waarop genoeg genoeg is en ik ben het beu zo behandeld te worden.’
Mij gaat het om
Gantois’ ging, waar officieel ‘zou’ hoort
te staan. Ergens voel ik er vertrouwdheid mee, maar dan toch exclusief vanuit
Vlaanderen. Uit het vorige millennium, toen Nederland mijn standplaats was,
staat me bij dat het werkwoord ’gaan’ een toekomst kon uitdrukken, maar niet in
de verleden tijdsvorm. Wie zei ‘Ik ging werken’, werd daarbij minstens
onderbroken.
Dit ‘gaan’ betrof
volgens mij tastbare daden. Onvergetelijk blijft ook de verwensing ‘Ga fietsen!’,
waarbij de bestemming nooit in mijn postvakje is geraakt. Tenzij aan het eind
van die rit de hel lag. Van deze locatie heb ik nooit verstand gehad. Nochtans
las ik recent tevens een boekje waarin de oplossing nabij leek.
Katholiek worden!
Dat scheef in Branding (1930) Pieter van der
Meer de Walcheren, en hij beloofde een authentieke sterrenstatus aan de
gelovige die hartstochten bedwingt door zijn plaats te kennen: ‘Hij moet zijn
een dukdalf, waaraan de door den wilden stroom van den tijdgeest meegesleurde,
hun stuur verliezende schepen zich kunnen vastmeren!’.
Ideaal voor wie
zich omgeven weet door een zee van informatie.
Overigens vrees
ik dat Youth for Climate het punt van
Gantois bevestigt door nu ook letterlijk een andere taal te spreken en te reageren
met een persbericht in het Engels. En dat het van een artistiekerige treurigheid
getuigt dat een Zomergasten-recensent
klaagt
over antwoorden en verlangt naar vragen. Tenzij het aloude ‘wie
wat vindt heeft slecht gezocht’-dogma al die jaren zijn adem heeft
ingehouden.
