Genoeg is genoeg

In de Zomergasten-aflevering met longarts Wanda de Kanter trof me het Cruijff-fragment uit 1973. Uiteraard was in Fietsland Nederland de buitenlandse trainer Stefan Kovács de enige die per tweewieler op Ajax’ trainingscomplex arriveerde. Maar dat bedoel ik niet.

Ik vond het speciaal dat de maker van deze documentaire Nummer 14 (geproduceerd door Cruijfs schoonvader) dezelfde was als de auteur van het boek De Ajaxieden, twee jaar voordien aan de wereld geopenbaard. Onlangs las ik het toevallig en was verbijsterd dat Cruijff er ronduit ‘niet bijzonder intelligent’ heet, Barry Hulshoff ‘een intelligent gevoelsmens’ volgens wie coach Rinus Michels ‘erg intelligent’ is zij het ‘met twee gezichten’, terwijl Piet Keizer volgens de auteur gewoon ‘intelligent’ is.

Het zullen de jaren zeventig wel weer zijn.

Cruijffs uitleg in het fragment was even openhartig als bochtig (ik kan er helaas geen voorbeelden van geven omdat de VPRO-robot me meedeelt dat het programma ‘niet bekeken mag worden vanuit jouw locatie’). In die combinatie van eigenschappen heeft hij school gemaakt, niet meteen, maar bij de Generatie Z, voor wie er altijd internet en mobiele telefoons geweest zijn.

Ik besefte dit vandaag eens te meer na de verklaring van Vlaams klimaatboegbeeld Kyra Gantois, waarin ze uitlegt waarom ze weggaat, of is gebonjourd, uit de kerngroep van Youth for Climate. Net zoals bij Cruijff zou bij haar de schoolmeester in mij zinnen willen voorzien van interpunctie. Haar slaloms met bijvoorbeeld het voegwoord ‘maar’ gaan mijn leeslenigheid te boven.

Bij één zin wist ik domweg niet of er een tikfout stond, spreektaal werd gebezigd of dat de harde schijf in mijn hoofd een update verdient:

‘Ik hoopte dat ik dit verhaal nooit ging moeten doen, maar er is een punt waarop genoeg genoeg is en ik ben het beu zo behandeld te worden.’

Mij gaat het om Gantois’ ging, waar officieel ‘zou’ hoort te staan. Ergens voel ik er vertrouwdheid mee, maar dan toch exclusief vanuit Vlaanderen. Uit het vorige millennium, toen Nederland mijn standplaats was, staat me bij dat het werkwoord ’gaan’ een toekomst kon uitdrukken, maar niet in de verleden tijdsvorm. Wie zei ‘Ik ging werken’, werd daarbij minstens onderbroken.

Dit ‘gaan’ betrof volgens mij tastbare daden. Onvergetelijk blijft ook de verwensing ‘Ga fietsen!’, waarbij de bestemming nooit in mijn postvakje is geraakt. Tenzij aan het eind van die rit de hel lag. Van deze locatie heb ik nooit verstand gehad. Nochtans las ik recent tevens een boekje waarin de oplossing nabij leek.

Katholiek worden! Dat scheef in Branding (1930) Pieter van der Meer de Walcheren, en hij beloofde een authentieke sterrenstatus aan de gelovige die hartstochten bedwingt door zijn plaats te kennen: ‘Hij moet zijn een dukdalf, waaraan de door den wilden stroom van den tijdgeest meegesleurde, hun stuur verliezende schepen zich kunnen vastmeren!’.

Ideaal voor wie zich omgeven weet door een zee van informatie.

Overigens vrees ik dat Youth for Climate het punt van Gantois bevestigt door nu ook letterlijk een andere taal te spreken en te reageren met een persbericht in het Engels. En dat het van een artistiekerige treurigheid getuigt dat een Zomergasten-recensent klaagt over antwoorden en verlangt naar vragen. Tenzij het aloude ‘wie wat vindt heeft slecht gezocht’-dogma al die jaren zijn adem heeft ingehouden.